ၵုၵ်းၵုၵ်ႈႉႉႉ ဝႃႇႇႇ!!
(မူိဝ်ႈ မုၼ်ၸၢင်း ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵႆႉၸၳႉၵၢႂမ်းဢၼ်ဝႃႈ “ၵုၵ်းၵုၵ်ႈႉႉႉ ဝႃႇႇႇ!!” ၼႆႉ မႅၼ်ႈမူိဝ်ႈ ႁဝ်းဢမ်ႇၶၳႈ ပၼ်ပူိၼ်ႈတၼ်း ႛႉတူဝ်သင်ေသ ၵုိင်ႉၵၢင်ႉၽုတ်းၽၢတ်းမႃး မႅၼ်းၼႃႈႄၼပူိၼ်ႈေသ လၢတ်ႈၸူိဝ်ႉၼႆ ဢွၵ်ႇမႃး တႃႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပူိၼ်ႈ တူၵ်းၸၳၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းေၵျႃႇႄလႈ တၢင်းယၢမ်ႈဝႆႉဢူိဝ်ႈ။ မူိဝ်ႈလဵဝ်ႄတႉ ယၳႇယဝ်ႉ ပဵၼ်မုၼ်ၸၢင်း ယဝ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ မႅၼ်းၼႃႈ ၵႂႃႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ၸူိဝ်ႉၼႆ ႄၼၽၳလႆႈယဝ်ႉ ယွၼ်ႉၼၼ် ၸင်ႇလႆႈ မႅၼ်းၼႃႈမႃး တႅမ်ႈႄၼၵၼ် တီႈ ၿလွၵ်ႉ ၼႆႉဝႆႉဢူိဝ်ႈ။)
မုၼ်ၸၢင်း ဢၢင်ႈၶၳႈမႃးလၢတ်ႈႄၼ ၸဵမ်မူိဝ်ႈ ဝၼ်းပီမၳႇလႆႈ ၼုိင်ႈဝၼ်းပုိၼ်ႉဢႃႈ၊ ၵူၺ်းၼႃႇ တၼ်းလႆႈလၢတ်း ႄၼၵၼ် လွင်ႈၼုိင်ႈၵူၺ်းေသ ထႅင်ႈဝၼ်းၼုိင်ႈ သမ်ႉဢွၵ်ႇတၢင်းၵႂႃႇ မူိင်းလမ်းပုၼ်းပႅတ်ႈ။ တုိၵ်ႉႁႃမႃးႁွတ်ႈၶိုၼ်း တၼ်းႁဵင်း ဢွင်ႈသဝ်းထင် မူိဝ်ႈဝႃးၼႆႉၵူၺ်း၊ ၽူိဝ်ႇထုိင်မူိဝ်ႈၼႆႉ ၶုိၼ်းလႆႈမႃး ပူိတ်ႇလုမ်း ပူိတ်ႇၶွမ်းေၵႃႈ လႆႈလၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းၸူိဝ်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇမႃးႄၼၵၼ်။
ဢၼ်ၶၳႈလၢတ်ႈၼၼ်ႉႄတႉ ပဵၼ်လွင်ႈတူဝ်ထူပ်း ၼၳးဝၼ်းလီ ပီမၳႇ2008 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းသင်ႄလႈ မုၼ်ၸၢင်း ႄပႉၶၳႈဢဝ် လွင်ႈပီမၳႇလူင် ပူိၼ်ႈၼၼ်ႉ မႃးလၢတ်ႈႄၼ ေပႃးဝႃႈၼႆၸုိင် ႉႉႉ
မၼ်းပဵၼ်ၸူိင်ႉၼႆၵႂႃႈ။ ။ လႆၢးႁပ်ႉပီမၳႇ ၵူၼ်းထႆးၶဝ်ၼႆႉ ဢဝ်ၸွမ်း ပၵ်းယိမ်ႈဝၼ်း ၶရိတ်ႉဝႃႈ၊ ၵူၺ်းၼႃႇ ပီမၼ်းသမ်ႉ ဢဝ်ၸွမ်းပီ သႃႇသၼႃႇပုတ်ႉဝႃႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ထႆးၼႆႉ ေတလႆႈႁၼ် မူိၼ်ၼင်ႇၶဝ် ပဵၼ်လုၵ်ႈၶုိင်ႈဝႆႉ (ၶုိင်ႈပုတ်ႉ/ ၶုိင်ႈၶရိတ်ႉ) ပီမၳႇပီၼႆႉ ေပႃးဢဝ် ပီၶရိတ်ႉ ဝႃႈႄတႉ 2008 ၊ ထႆးၶဝ်သမ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ပီမၳႇ 2551 ၼၳးဝၼ်းလဵဝ် ၵၼ်ၼႆႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တီႈႄတႉမၼ်း ပီပုတ်ႉထ သၵ်ႉၵရၢၸ်ႉ 2551ၼႆႉ ေပႃးဢဝ် ပၵ်းယိမ်ႈဝၼ်း မူိင်းႁဝ်းဝႃႈႄတႉ ဢမ်ႇပၳႇၶၢႆႉ တုိၵ်ႉပဵၼ် 2550ယူႇ။
ဢၼ်မုၼ်ၸၢင်း မီးလွင်ႈ လၢၵ်ႇလၢႆးၸၳ ၼႃႇၼႆႉႄတႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈထႆးၶဝ် မီးသုၼ်ႇႛမ်ႈ ႁပ်ႉပီမၳႇ မူိၼ်ၶႃႈဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းႚိၼ်း ၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လၢႆးႁပ်ႉမၼ်းႄတႉ ပူိင်ႈၵၼ်၊ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းႛိၼ်း မိူင်းထႆးၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် လႆႈႁၼ်ၶဝ် ဢဝ်လွင်ႈမူၼ်ႈသူိဝ်း လွင်ႈလဵင်ႉၵိၼ် ၸူိဝ်းၼႆႉ ႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမၳႇ၊ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဝတ်ႉ ၵူၼ်းၵၴင်း ၶဝ်ႄတႉ လႆႈဢဝ် ပရိတ်ႉတ ပႃႇရိ ၸဝ်ႈ ၵူႈသုတ်ႉတ ေသႁပ်ႉပီမၳႇ။ လွင်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ “သွ ူတ်ႇမုၼ်းၶၢမ်ႈပီ” ၼႆယဝ်ႉ။
ၼၳ်းၶုိၼ်း ပီၵဝ်ႇ ႄလႈ ပီမၳႇ ၸၢပ်ႈၵၼ် ၶဝ်းယၢမ်း ၶုိၼ်းလုိၵ်း 22း30 မူင်း၊ တီႈဝတ်ႉ လွႆသုထဵပ်ႈ ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ၸုိင်ႈထႆး မီးမုၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇ ပၢင်းမႃး မွၵ်ႈ 200+ (သွင်ပၢၵ်ႇပႆၢ) လႆႈေတႇၸ ရွတ်ႈေႁႃး ပရိတ်ႉတ ပႃႇရိၸဝ်ႈ ႁၢၼ်ႉေတႃႇေပႃးထိုင် 23း59 မူင်း လႆႈၵုိတ်းလုိဝ်ႈ ၼိမ်တူဝ် ၼိမ်ၸၳ ေသၵမ်းၼုိင်ႈ။ ၽူိဝ်ႇထိုင် 00း00 မူင်းမႃး ယွၼ်ႉပဵၼ် ပီမၳႇ ဝၼ်းမၳႇ ၶုိၼ်းမၳႇ ၸူဝ်ႈမူင်းမၳႇ မိၼိတ်ႉမၳႇ ႄလႈ မုၼ်ၸဝ်ႈ ၸူိဝ်းထုၵ်ႇပၢင်းမႃးေၵႃႈ ၶုိၼ်းရွတ်ႈေႁႃး ပၼ် ၸယၼ်တူဝ်း ၵထႃႇထႅင်ႈ။ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ မုၼ်ၸၢင်း လၢၵ်ႇလၢႆးၸၳ လူိဝ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ မီးထႅင်ႈ ဢၼ်ၼုိင်ႈ လူးၵွၼ်ႇ မၼ်းပဵၼ် ၵျၢမ်းလိၵ်ႈဢၼ် မီးၸုိဝ်ႈဝႃႈ “ၶမ်းၽီးရ် ဢုပ်ႉပႃႇတသၼ်တိ” ၵူၼ်းယူၼ်းၶဝ်ႄတႉ ႁွင်ႉဝႃႈ မႁႃသိၼ်ႊတိင်လူင် ၼႆယဝ်ႉ။ ၸၳမုၼ်ၸၢင်း လၢၵ်ႇလၢႆးၵႂႃႇ မူိဝ်ႈလႆႈႁၼ် ၽုိၼ်ထမ်း ဢၼ်ဢမ်ႇယၢမ်ႈ လႆႈႁၼ် ၼၳးဝၼ်း ပီမၳႇ ဢၼ်ၶဝ် ဢဝ်မႃး ရွတ်ႈေႁႃး ႁပ်ႉတွၼ်ႈ ဢဝ်မင်ႇၵလႃႇ ပီမၳႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မႃး ႉႉႉ ႁဝ်း ဢွၼ်ၵၼ် ၵွၵ်းတူၺ်းပုိၼ်း တီႈမႃးမၼ်း ၸွမ်းၵၼ်ေၼႃႈ
မႁႃသၼ်ႊတိၼ်လူင်ၼႆႉ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်း ၸၢဝ်းလၢၼ်ႉၼႃး ၸဝ်ႈၼုိင်ႈ ၸုိဝ်ႈၸဝ်ႈႁဵၵ်ႈဝႃႈ မင်ႇၵလသီႇလဝံသ လႆႈထုၵ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉ ၸဵမ်မူိဝ်ႈပၢၼ် ၶုိၼ်ေႁႃၶမ်း သိရိထမ်ႇမၸၵ်ႉတဝၼ်ႇတိလၵရႃႇၸႃႇၻိရၢၸ်ႈ (ၽၸဝ်ႈ တိေလႃးၵရၢၸ်ႈ ပသႉ 1985-2030 ပဵၼ်ၸဝ်ႈေႁႃၶမ်း ထူၼ်ႈထိ 11 ၶွင် ရႃႇၸဝူင်း မင်းရၢႆး) (ဢၼ်ၵူၼ်းယူၼ်း ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၽၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵႂၢမ်းတႆးႄတႉ ပွင်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၾႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ြၽႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ)။ ၵျၢမ်းလိၵ်ႈၽုိၼ်ၼႆႉ မူႇငဝ်ႈမၼ်း တႅမ်ႈဝႆႉပဵၼ် လိၵ်ႈလၢၼ်ႉၼႃး။ မူိဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ မၼ်းယၢမ်ႈလုိဝ်းမႃး ၼၳးတူင်ႇဝူင်း ၸၢဝ်းလၢၼ်ႉၼႃးမႃး တင်းႁုိင်၊ ၸဵမ်သင်ႇၶႃႇ ႄလႈၵူၼ်းႛိၼ်း ယၢမ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ရွတ်ႈေႁႃး/ တုင်းထွမ်ႇ မႁႃသၼ်ႊတိင်လူင်ၼႆႉ တႃႇၶႅၵ်းလုိပ်ႈပႅတ်ႇ လွင်ႈဢမ်ႇလီ မႃးပဵၼ်လွင်ႈလီ။
မိူဝ်ႈပၢၼ် မၼ်းၸဝ်ႈ ထုၵ်ႈၵျၢမ်းလိၵ်ႈမူႇၼႆႉ မႅၼ်ႈၵၢပ်ႈပၢၼ်ဢၼ် ဝၢၼ်ႈမူိင်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ဢူၼ်ၵဝ်းၼႃႇ ဝႃႈၼင်ႇၼႆ။ ၵူၼ်းႁၢႆႉ ၵူၼ်းၸူၼ် ႄလႈ ၵူၼ်းတုပ်း ၵူၼ်းတၢပ်ႇ လၢၵ်ႇလၢၵ်ႇ လၢႆးလၢႆး ၼၳးမူိင်း ၵဵင်းမႆႇေၵႃႈ ၼမ်ၼႃႇႄလႈ ၸဝ်ႈမႁႃႇမင်ႇၵလသီႇလဝံသ ရႁၢၼ်း ၸၢဝ်းလၢၼ်ႉၼႃး ပႃးဢၼ် တႅမ်ႈၵျၢမ်းလိၵ်ႈ မူႇၼႆႉ ၸင်ႇလႆႈဢွၼ်ဢဝ် ၸဝ်ႈသၢင်ႇ ၸဝ်ႈၸၢင်းၶဝ် ႄလႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းသူၼ် ရွတ်ႈေႁႃး တုင်းထွမ်ႇ ၵျၢမ်းလိၵ်ႈၼႆႉ တႃႇဝၢၼ်ႈမူိင်း ငမ်းယဵၼ် ပဵၼ်သူိဝ်းၼႆဝႃႇ။
ဝၢႆးၼၼ်ႉမႃး ႉႉႉ
ၵူၼ်းမူိင်းမၢၼ်ႈ လႆႈႛႉ ၼမ်ႉၵတ်ႉယမ် ၵျၢမ်းလိၵ်ႈ မူႇၼႆႉၼႃႇႄလႈ လႆႈပၢင်းဢဝ် မူိဝ်းၵူိဝ်းယမ် ၼၳးမူိင်းၶဝ် ဢဝ်ၸဵမ် ၸဝ်ႈသၢင်ႇ ၸဝ်ႈၸၢင်း ႛမ်ႈပႃးၵူၼ်းႛိၼ်း ဢွၼ်ၵၼ် ၵျၢၵ်ႈဢူမ် ၸူမ်းရွတ်ႈ ၸူမ်းထွမ်ႇၵၼ် ဝႃႈမၼ်း ၵတ်ႉယမ် ၼႃႇႄတႉ။ ၼၼ်ႉေၵႃႈ မၼ်းလႆႈပူၼ်ႉမႃး 500 ပီပၢႆယဝ်ႉ။
ၵျၢမ်းလိၵ်ႈမူႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵႃႇထႃႇလွၼ်ႉလွၼ်ႉ မီး 271 ၵႃႇထႃႇ၊ ထုၵ်ႇၸတ်းၶဝ်ႈဝႆႉ ၼၳးမူႇလိၵ်ႈ လၢၼ်ႉၼႃးၵၼ်ႇထႃႉ။ ၼူိဝ်ႉၼၳး ၼၳးမူႇလိၵ်ႈ ဢုပ်ႉပႃႇတသၼ်တိ ၵႃႇထႃႇၼႆႉ ႚပ်ႈၵႅပ်ႈလႆႈၼင်ႇၼႆ ႉႉႉ
- ပဵၼ်ထမ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်သၢင်ႈ လွင်ႈငမ်းယိၼ်
- ပဵၼ်ထမ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈေႁႉၵင်ႈ လွင်ႈႛၵ်ႉႁၢႆႉ
- ပဵၼ်ထမ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈေႁႉၵင်ႈ ၵူၼ်းလူး ႄလႈ ၽီလူး
- ပဵၼ်ထမ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွတ်ႈတၢင်းတၢႆ ယွၼ်ႉေၽး ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ
- ပဵၼ်ထမ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွတ်ႈပူၼ်ႉ ပႃႈတၳႈ သုိၵ်းမူိၵ်ႈမၳႈ
- ပဵၼ်ထမ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈ ဢွၼ်ဢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်ဝၢၼ်ႈ ၶုၼ်ႈမိူင်း ႛိဝ်ႈႛိင်း ပူိင်းသၳ ၶုိၼ်ႈယၳႇ မၳႇသုင်
- ပဵၼ်ထမ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွင်ႈဢမ်ႇၵျၱိၵ်ႈ ဢမ်ႇလူဝ်ႇတင်းလူင် ယၢၼ်ၵႆ
လူိဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈႛႉထႅင်ႈဝႃႈ ၵျၢမ်းလိၵ်ႈ ဢုပ်ႉပႃႇတသၼ်တိ ၼႆႉ ပဵၼ်ၵျၢမ်းလိၵ်ႈ ဢၼ်ၵတ်ႉယမ် ယွၼ်ႉဝႃႈ ၽူႈတႅမ်ႈမၼ်း လႆႈတူိင်ႇၵၢဝ်ႇထုိင် ၸုိဝ်ႈြၽႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၵူႈသူႇသူႇ၊ ၸုိဝ်ႈၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇ တင်းၼမ်တင်းလၢႆ ႄလႈ ၸုိဝ်ႈၸဝ်ႈ မုၼ်ယၳႇၶုိၼ်ေႁႃၶမ်း ၶဝ်ၸဝ်ႈေၵႃႈ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉတင်းၼမ်။ မၼ်းၸဝ်ႈတင်း လႆႈၵၢဝ်ႇၸူး ၶုၼ်ၽီ ၶုၼ်သၢင် ၶုၼ်သုင် ၶုၼ်ယၵ်း ၶုၼ်ၼၢၵ်ႈ ၶုၼ်ၽီလူး ၽီၽၢႆး ၶုၼ်ၵႃလူၼ်ႇ ၶုၼ်ၵုၼ်ႇၽၢၼ်ႇ ၶုၼ်ဢသူရႃႇ တင်းလၢႆ တႃႇယွၼ်းၵၢႂမ်း ဢွၼ်ႈ ႁႂ်ႈၸွႆႈ တူၺ်းထုိင် လုမ်းလႃး ဝၢၼ်ႈမူိင်း တူိင်းၵႃး တႃႇလႆႈလွင်ႈ ငမ်းယိၼ် တႃႇေၽးၶႅၼ် လွင်ႈဢမ်ႇလီ ဢမ်ႇငၢမ်းတင်းသဵင်ႈ လႆႈႁၢႆမူတ်းေသ တွၼ်ႈတႃႇ ဝၢၼ်ႈမူိင်းေပႃးေတ မီးမင်ႇၵလႃႇ လွင်ႈလီငၢမ်း ယဝ်ေၵႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈတင်း လႆႈယွၼ်းႁႂ်ႈ ဢူမူၼ် ၸဝ်ႈလီၸဝ်ႈမျၢတ်ႈ ႄလႈ ၶုၼ်ၽီလီ ၽီမျၢတ်ႈ ၶဝ်တင်းလၢႆ လႆႈၸွႆႈၵႅတ်ႇႄၶ ေႁႉၵင်ႈပႃး ေၽးပႃႈၼႃႈ ဝႆႉၼၳးမူႇလိၵ်ႈၼႆႉ။
ပႅၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၵျၢမ်းလိၵ်ႈမူႇၼႆႉ လႆႈပဵၼ်ၶွင်ထႆး ဝႆႉၸဵမ်ပုိင်း ၼႆေသတႃႉ ငဝ်ႈမူႇမၼ်း လႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ် ၵႂႃႇမီးယူႇၼၳး မူိင်းမၢၼ်ႈဝႆႉ တင်းႚိင်ၼႃႇႄလႈ ၵူၼ်းထႆးၶဝ် သမ်ႉေပႃးေတ ဢမ်ႇၶုိၼ်းႛႉၸၵ်းလႆႈ၊ ထႆးၶဝ် တုိၵ်ႉၶုိၼ်းလႆႈ ပၢင်း မူႇလိၵ်ႈၼၼ်ႉမႃး တီႈဝတ်ႉမၢၼ်ႈ တႃႈမၢၵ်ႇဢူဝ်း မူိင်းလမ်းပၢင်း။ မူိဝ်ႈလႆႈ ၵျၢမ်းလိၵ်ႈမူႇၼႆႉ ၶုိၼ်းမႃးၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် လိၵ်ႈဢၵ်ႉၶရႃႇ တူဝ်မၢၼ်ႈ ဝႆႉႄလႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းထႆး ေပႃးေတလႆႈ လူဢၢၼ်ႇလႆႈၵၼ် တင်းၶူိဝ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇမီး ၸဝ်ႈၶုၼ်း ထမ်ႇမၶုၼၽွရ်း ဝတ်ႉမႁႃႇ ၽူဝ်းထရၢမ်း မူိင်းၼၶွၼ်း သဝၼ် လႆႈၶုိၼ်း ထုတ်ႇတႅမ်ႈပဵၼ် ဢၵ်ႉၶရႃႇ ပႃႇလိ တူဝ်ထႆး ဝႆႉ လႆႈႛႉ တီႈမႃးမၼ်း ၼင်ႇၼႆ။
ႄတႉၼႃးႉႉႉ ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ေပႃးၶဵင်ႇႁၢမ်း ၼမ်ႉၸၳ ေတႃႇၵၼ်ၼႆ မၼ်းေတဢမ်ႇ ၸၢင်ႈတူၺ်း ၼႃႈၵၼ်လႆႈ။ ဝူၼ်ႉတူၺ်း မႃဢွၼ်ႇ တူဝ်ၼုိင်ႈ ၵူၺ်းေၵႃႈ တင်းေမႃႛႉဝႃႈ ၵူၼ်းးမီး ၼမ်ႉၸၳ ဢမ်ႇမီး ၼမ်ႉၸၳ။ ႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်း ေပႃးႁဝ်း ဢမ်ႇေမႃမီး ၼမ်ႉၸၳၼႆ လီဢၢႆ … ၼႃႇ ၶၳႈဝႃႈ ၸူိင်ႉၼင်ႇ ြၽႃႉၽယွမ်း ၼႆႉယဝ်ႉယုိင် မၢင်ၵမ်းၵမ်းေၵႃႈ။
