The Principle of Nyanasambhara

ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်လူင် 1

ဝႆၢးေသ မုၼ်ၸၢင်းၸဝ်ႈၶဝ် ႁပ်ႉၸုမ်ႈ ႁပ်ႉၶူးယဝ်ႉ လႆႈဝၼ်းၼုိင်ႈ၊ မုၼ်ၸၢင်းေၵႃႈ ႁိပ်ႈဝိၼ်ၶုိၼ်ႈ (ၸွမ်းႛိဝ်းဝိၼ်) မူိဝ်းမူိင်းတႆး ၵွပ်ႈဝႃႈ တီႈမူိင်းတႆး ဝဵင်းပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ မီးပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ပၢင်ပွႆး ၶူၼ်ႉၶႆႈ/ တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ပရိယတ်တိ သတ်ထမ်ႇမ ပႃႇလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ ႁႃႈသိပ်းပီ ၼႆႄလႈ ပဵၼ်ၼႃႈ တီႈႁဝ်းမုၼ်ၸၢင်း ၸဝ်ႈၶဝ် ၵူႈတူၼ် တိုၼ်းေတလႆႈ မီးသုၼ်ႇ ၶဝ်ႈႛမ်ႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ်ႄလႈ ၸင်ႇလႆႈႁိပ်ႈ ဝိၼ်ၶုိၼ်ႈမူိဝ်းၶုိၼ်း မူိင်းတႆး လတ်းႁႃ ဝဵင်းပၢင်လူင် ဝႆးဝႆး။

ဝၼ်းထိ 14 May 2008 တီႈ ၶူင်ႇႛိဝ်းဝိၼ် တႃႈၶီႈလဵၵ်း လႆႈမီးသုၼ်ႇ ႛႉၸၵ်း မၵ်းမုိတ်ႈ ၵၼ်တင်း ႛဝ်ပဝ်ႈ လူင် ေၵႃလိၵ်ႈလၢႆး ႄလႈ ၾိင်ႈႄငႈတႆး ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ႁွင်ႉၸုိဝ်ႈဝႃႈ ပီႈၸၢႆးေဢး။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ပဵၼ်ေၵႃႉဢၼ်ႉ မုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႈၸုိင်ႈတႆး ဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်ႉ ေတႉေတႉဝႃႈဝႃႈေသ ၽိတ်ႈမွၵ်ႉဝႆႉ ႁႂ်ႈၶဝ်ႈႛမ်ႈပၢင်ပွႆး ေၵႃႉၼုိင်ႈ။ ၼၳးဝၼ်းလဵဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ မုၼ်ၸၢင်း တင်းလႆႈႛႉႁၼ်မႅၼ် ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းတႆးထဵင်ႈ လႆၢလၢႆေၵႃႉ ၸူိဝ်းထုၵ်ႈၽိၵ်ႈမွၵ်ႇဝႆႉ ႁႂ်ႈၶဝ်ႈႁွႂတ်ႈ မူၼ်ႈၸၳပၼ် ပီႈၼွင်ႉ ၽူႈမႃးပွႆး တႃႇပီၵွၼ်းၶမ်း ပၢင်လူင်။ ၶဝ်ၸူိဝ်းၼၼ်ႉေၵႃႈ ဢမ်ႇၸၳႈပူိၼ်ႈ ၸၳႈၽၳတီႈလၳ ပဵၼ် ၼၢင်းၶမ်းၶိၼ်ႇ၊ ၼၢင်းမွၵ်ႇၸၢမ်ၶမ်း၊ ၸၢႆးၸူိင်းႁၢၼ် ႄလႈ ၼၢင်းလႃၼူၼ်း ၶဝ်ၸူိဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပႅၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ႁဝ်းၼင်ႈ ႛိဝ်းလမ်းလဵဝ်ၵၼ် ယူႇၼႆေသတႃႉေၵႃႈ ၸူိဝ်းၶဝ်ႄတႉ ဢမ်ႇမီးဝၼ်းတႃႇေတ ႛႉၸၵ်းဝႃႈ မုၼ်ၸၢင်းပဵၼ်ၽၳေလႃႇ၊ မုၼ်ၸၢင်းႄတႉ ၵႆႉယၢမ်ႈဢဝ် ၵၢႂမ်းၶဝ်ႜင်ႉဝႆႉ ၸူဝ်းၼၼ်ႉ မႃး apply ၶဝ်ႈေလႃးြတႃး ၼၳးႛင်းပွႆႇသဵင်မႃးယဝ်ႉ မူိၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်လႆႈ apply သဵင်ၶွင်ပူိၼ်ႈ မႃးပဵၼ် သဵင်ၶွင်တူဝ် ၼင်ႇၼၼ်။

ဝၢႆးဝၼ်း ပွၵ်ႈ သၢမ်မူင်းပၢႆပၢႆ မႃးထုိင် ႄလႈ ႄဝႉ တီႈ ဝဵင်းမၳႇ။ လွင်ႈလႆႈမႃးတီႈ ဝဵင်းမၳႇၼႆႉႄတႉ ၵွပ်ႈဝႃႈ တႆးေၵႃႉ (ဢၼ်ယၢမ်ႈ ႁဵၼ်းလိၵ်ႈ ပၢၼ်လဵဝ်ၸွမ်းၵၼ် မူိဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ) ေၵႃႉၼုိင်ႈ လႆႈသုိဝ်ႉႛိၼ်းဝႆႉ တႃႇဢွၼ်ဢဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈၵူိတ်ႇ မူိင်းၼွၼ်းမၼ်း မႃးယူႇသဝ်း ေသ ၶုိၼ်ႈႁႅၼ်း လိၵ်ႈၸၼ်ႉသိပ်း ႄလႈ ၸၼ်ႉၸွမ်။ ယူိင်းဢၢၼ်းလူင်မၼ်း ဢၼ်လႆႈ လူင်းတုိၼ်း သုိဝ်ႉႛိၼ်းသူိဝ်ႉေယး ဝႆႉၼၳးဝဵင်းၸူိင်ႉၼႆၼႆႉ မၼ်းၶၳႈ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈမၼ်း ေၵႃႉဢၼ်ၶတ်းၸၳ ၼၼ်ႉ တုိၼ်းေတလႆႈမီးသုၼ်ႇ ႁဵၼ်းထုိင်ၸၼ်ႉၸွမ် မၼ်းလၢတ်းႄၼ မုၼ်ၸၢင်းႄလႈ ႛဝ်ပဝ်ႈေၵႃႈလိၵ်ႈ/ၾိင်ႈ ၼင်ႇၼႆ။ မုၼ်းၸၢင်းေၵႃႈ တင်းယုမ်ႉဢဝ် ၵုင်ႇမုၼ် ယိၼ်းၸူမ်းၸွမ်း ၼၳးထႃႇၼ ဢူၺ်းေၵႃႉၵဝ်ႇ ေၵႃႉၼႆႉေသ ဝူၼ်ႉထိုင် ၸၢႆးတႆးဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ (ႛမ်းပႃးတူဝ် မုၼ်ၸၢင်း) ၸွင်ႇၽၳသမ်ႉ ယၢမ်ႈဝူၼ်ႉႄလႈ ႁဵတ်းလႆႈၸူိင်ႉၼင်ႇ မၼ်းၼႆႉလႆႈၵၼ်ႁႃႉေဢႉ ႉႉႉ သင်ၸူိင်ႉဝႃႈ မီးၵူၼ်း ဢၼ်ႛႉႁၼ် ၵုင်ႇမုၼ်လိၵ်ႈလႆၢး ပၢႆးပၺ်ႃႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဝ်း မူိဝ်းၼႃႈေသ သမ်ႉႁၢင်ႈႁႅၼ်ဝႆႉပၼ်ၶဝ် လူၺ်ႈႁၢမ်းလွင်ႈ ၶွၵ်းေၶႇဝၵ်ႉတၢဝ်း ဢဝ်ဢီႈသင်ၶုိၼ်းတီႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵူၼ်းေၵႃႉဢၼ် ႁဝ်းထုိၵ်ႈၸွႆႈ ေသ သမ်ႉ ၶပ်းၶုိင်ပၼ် ႁႂ်ႈၶဝ်ေပႃး ထုိင်ယွတ်ႈ ထုိင်ပၢႆလႆႈ မူိၼ်မၼ်းၼႆႉ ေတမီးၽၳ ထႅင်ႈပွၵ်ႈလၢႆေၵႃႉ ေၼႃး။ သင်ၸူိင်ႉဝႃႈ ၽူႈၵူၼ်း ၸူိဝ်းပွင်ပဵၼ်လႆႈၶဝ် ႁဵတ်းၵၢၼ် တႃႇပုၼ်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ တႆးလႆႈ ၸူိင်ႉၼႆၸုိင် ၼုိင်ႈပီၼႆႉ ၵူၼ်းဢွင်ႇလိၵ်ႈလၢႆး ေတမီးပဵၼ်လၢႆ ႁဵင် လၢႆမုိၼ်ႇ ေၵႃႉေၼႃး။ ၵူၺ်းၼႃႇ ဢၼ်ပဵၼ်ႄတႉ မီးႄတႉ မၼ်းႄတႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆး ယင်းႁၢမ်း ၽူႇၵၢႆႇတႃႈ သူိဝ်ႇတၢင်းဝႆႉ ၼမ်လူိဝ် လွင်ႈၶၳႈပဵၼ် မၼ်းဝႆႉ။ လႆႈႁၼ်ၶဝ် ၵမ်ႈၼမ်ႉ ႜပ်ႇဝႆႉ တၢင်းမုင်ႈမွင်း ဢၼ်ႁၼ်လႆႈ ပဵၼ်ဝႆႉတႅင်ႈၶမ်း ဢၼ်ပဵၼ်လႆႈ သမ်ႉလူမ်းလႅင်ႉ။

တၢမ်းၶမ်ႈ သီႇ မူင်းပၢႆပၢႆ ထုိင်ဝဵင်းလူင် တူၼ်ႈတီး။ ႁူဝ်ၶမ်ႈ ၸမ်လပ်းသိင်ႇမႃး တႆးေၵႃႉႄမႈ ဢွၵ်ႇေၵႃႈမႃးၸၳး၊ တၵ်ႉတၢႆး လွင်ႈလီ လွင်ႈၸႃႉယဝ်ႉ ဝၢင်းၽဵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း မူိဝ်းပွႆးပၢင်လူင်။ ၽဵၼ်ၵၢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ႄမႈဢွၵ်ႇႄလႈ တႆးေၵႃႉ ေၵႃႉ ဝၢင်းဝႆႉ။ တႃႇလုၵ်ႈၸၢင်းမၼ်းႄတႉ ပွႆႇဝႆႉတီႈဝတ်ႉ ႁႂ်ႈၸပ်းၵႃး ၸဝ်ႈသုၶမ်း ဢၼ်လူင်းၵႂႃႇႁပ်ႉ ၽူႈတႅမ်းၵႂၢမ်း ေမႃယႃလူင် ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း တီႈဝဵင်းလူိဝ်ႇၼၼ်ႉ ဝႃႈၼင်ႇၼႆ။ ႄမႈဢွၵ်ႇ လၢတ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇမီးငုိၼ်းေၵႃႈ ႁႂ်ႈဢဝ်တီႈ တႆးေၵႃႉမၼ်းဝႆႉၵွၼ်ႇ၊ ေပႃးလူဝ်ႇၵႂႃႇ ႁႃပီႈ ၸၳးၼွင်ႉ ႛိၼ်းတၳႈ ႛိၼ်းၼူိဝ်၊ လူဝ်ႇႁႃတႆးေၵႃႉ ဝတ်ႉၼၼ်ႉ ဝတ်ႉၼႆႉေၵႃႈ ဢဝ်လူတ်ႉဢၼ်မီးယူႇ တလၢင်ႈႛိၼ်းၼၼ်ႉ လမ်းၼုိင်ႈႄလႈ ၼႆေသ သမ်ႉလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ ေပႃးၸဝ်ႈႁိပ်ႈ လူဝ်ႇၵႂႃႇပွႆးၼႆေၵႃႈ ၵႂႃႇႁင်းၵွႆးၸဝ်ႈၼႃႈ သမ်ႉဝႃႈႚိဝ်ႉ။ မုၼ်ၸၢင်း ၸင်ႇဝူၼ်ႉဢုိၵ်ႉ ၼုိၵ်ႉယူႇၼၳးၸၳဝႃႈ ၵူၼ်းေၵႃႉဢၼ်ေတ လၢတ်ႈၵႂၢမ်း ၸူိင်ႉၼႆေတႃႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈၼၼ်ႉ မီး ႄမႈဢွၵ်ႇ ေၵႃႉလဵဝ်ၵူၺ်း ႄလႈ ၵူၼ်းေၵႃႉဢၼ် လၢတ်ႈၵႂၢမ်းမဵဝ်းၼႆႉ ၸူးၸဝ်ႈၵဝ်ႈေၵႃႈ တုိၼ်းမီးယူႇ ႄမႈဢွၵ်ႉေၵႃႉၼႆႉ ေၵႃႉလဵဝ်ၵူၺ်း၊ တုိၼ်းေတဢမ်ႇမီး ၽူႈလၳ တီႈလၳ မႃးဝႃႈလႆႈ ဝႃႈၼင်ႇၼႆ ၼၳးၸၳယူႇ ၵမ်းၼုိင်ႈ။ ၼၳးၸၳဢၼ်လုိၵ်ႉလုိၵ်ႉ ပုၼ်ႉႄတႉ ၸဵမ်မူိဝ်ႈ မုၼ်ၸၢင်း လႆႈယိၼ်း ၸူိဝ်ႈဝႃႈ “ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း” ၼႆေၵႃႈ တင်းမုင်ႈမွင်း ၶၳႈထူပ်း ၶၳႈႁၼ်မႃး တင်းၼၢၼ်းယူႇယဝ်ႉႄလႈ ၽႅၼ်ၵၢၼ် ဢၼ်လႆႈဝၢင်းမႃး ႄလႈ ေၶႃႈၵႂၢမ်းမၢင်ဢၼ် ၸူိဝ်းထုၵ်ႇလၢတ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈၸၳ သၳႇေၶႃးသင် လူိဝ်ေသတႅပ်းတတ်း ပၳႉႛပ်ႉထူပ်း ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း ေသၵွၼ်ႇ။


ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း + ေၻႃႇၼႆွႉၼွႆႉတိၼ်ႇ


ၼၢင်းၶမ်းၼႆွႉလဵၵ်း

ဝၼ်းထိ 16 ႛဝ်ၶမ်ႈ လပ်းသိင်ႇ သွမ်ႉႜမ်ႉ ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်းၶဝ် ေပႃႈ၊ ႄမႈ ႄလႈ ၼွၵ်ႈယိင်း ေၵႃႈ မႃးထုိင် ဝဵင်းလုင် တူၼ်ႈတီး တီႈဝတ်ႉ ပိတၵတ် ပဵၼ်ႇၽႃႇသႃႇတႆး ၸဝ်ႈၸၢင်း ဢႃႇေၸႇယ ပဵၼ်ၽူႇ ၼမ်း (ဢွၼ်) ၶဝ် ေပႃႈ ႄမႈ လုၵ်ႈ မႃး။ ၶမ်ႈဢွၼ်ႇႄလႈ ၶုိၼ်းၼႆႉ ႄတႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၼွၼ်း တီႈ ဝတ်ႉၼႆႉ ထဵင်ႈၶုိၼ်းၼုိင်ႈ။ ဢွၼ်တၢင်း ပႆႇၼွၼ်းၼၼ်ႉ ေၵႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် ဢုပ်ႇ လွင်ႈသပ်ႉေပႉ သပ်ႉပႃႉ ဢုပ်ႇဢုပ်ႇ ၶူဝ်ၶူဝ် ၵၼ် ၸမ်တိင်ႈၶုိၼ်း ၸင်ႇလႆႈ ၶဝ်ႈလုိဝ်ႈ ၼွၼ်း ၵၼ်း။ မူိဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ႄတႉ ဢိင်ဢဝ် ၼၳးၵႂၢမ်း ဢၼ်မၼ်းလႆႈ တႅမ်ႈပၼ် ပူိၼ်ႈႜင်ႉ၊ ၼၳးၵႂၢမ်းၽၢႆ (ၵပ်းထုၵ်ႉ)၊ ၼၳးဝွၵ်းသွၼ်ၸၳ ဢၼ်မၼ်းၸၢပ်ႈ မႃးၸူိဝ်းၼၼ်ႉေသ ထၢင်ႇဝႃႈ ၶူးေမႃယႃလူင် ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း ၼႆႉ ေတလႅပ်ႈ ဝႆႉတူဝ် ထိထိ မမ ဝႆႉတူဝ် ၼင်ႇၵူၼ်းလူင် ၵူၼ်းလဝ်ႉၶဝ် ၸူိင်ႉၼင်ႇ ႁဝ်းယၢမ်ႈ ထူပ်းယၢမ်ႈႛပ်ႉ မႃးၸူိဝ်းၼၼ်ႉၼႃး။ တီႈႄတႉမၼ်း မၼ်းေၵႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းေၵႃႉ ဢၼ် ၶဝ်ႈၵူၼ်း လႆႈၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း ၼၼ်ႉႜႆး။ ႁၢင်ႈၽၢင်ႄလႈ လွင်ႈယူႇသင်ႈ ၶႃေပႃႈ/လုၵ်ႈ ဢၼ်မုၼ်ၸၢင်း တုိၵ်ႉ ၼုိၵ်ႉႁၼ်မႅၼ်ႈ ယူႇႁၢၼ်ႉေတႃႇ ဝၼ်းၼႆႉႄတႉ မႅၼ်ႈမူိဝ်ႈ မုၼ်ၸၢင်းလၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းတႆး မၼ်းေၵႃႈ ၶဝ်ႈၸၳ သၳႇေၶႃး ႄတႉႄတႉဝႃႈေသ ထွမ်ႇ ယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၶုိၼ်းဝၢႆႇၼႃႈ ၵႂႃႇၸူး တၵႃႇမ ၼွႆႉၼွႆႉတိၼ်ႇ ေသ လၢတ်ႈၵႂၢမ်း မၢၼ်ႈ။ မၢင်ၵမ်း ပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်မၼ်း ေၵႃႉဢဝ်ၵႂၢမ်းတႆး ဢၼ်ႁဝ်းလၢတ်ႈ ႄလႈ မၼ်းလၢတ်ႈ ၸူိဝ်းၼၼ်ႉ ၶုိၼ်း သမ်ႉ ႄၼႄမႈမၼ်းၶုိၼ်း ပဵၼ်ၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ၸူိဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ဝၼ်းထိ 17 ႛဝ်ၼၳၸဵမ်ၸဝ်ႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵႃး ၸဝ်ႈသုၶမ်း တၢင်ႇၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း ၶဝ် ေပႃႈႄမႈလုၵ်ႈ ႛမ်ႈတင်း ၶူဝ်းၶဝ်ေသ သမ်ႉေပႃးတဵမ်ယဝ်ႉႄလႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၸပ်းၸွမ်းလႆႈထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ မုၼ်ၸၢင်းႄလႈ ၸဝ်ႈြသႃႇ ဝတ်ႉတူယႃး (ၵၴင်းမူိင်းၼၢႆး) ၵဵင်းတုင် ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇၶီႇရူတ်ႉ တီႈတႃႈရူတ်ႉ ပၢင်လူင် ဢၼ် မီးယူႇသုိဝ်ႈ ၸဵင်ႇႜင်ႇ ဝၼ်းတူၵ်း ၵၢတ်ႇလူင်။ လုၵ်ႉတီႈ ဝတ်ႉပိတၵတ်(ႜင်ႇ) မႃးတီႈ တႃႈရူတ်ႉၼႆႉ ၵႃႈ Taxi (ရူတ်ႉႁပ်ႉၸၢင်ႈ) သဵင်ႈ 2,200 (သွင်ႁဵင် သွင်ပၢၵ်ႇ) ပႃး။ ေပႃးထုိင် တီႈၼၼ်ႈယဝ်ႉ ဢၢင်ႈေတၶီႇၵႃး လမ်းလၳ ဢမ်ႇလမ်းလၳေၵႃႈ တဵမ် တဵမ် ၼႆတိၵ်းတိၵ်း။ ေပႃးလၢမ်းၶၢတ်ႈ တူၺ်းၸွမ်းဢၼ် မုၼ်ၸၢင်းလၢတ်ႈၼႆႉ ႄတႉ ၵူၼ်းလႅပ်ႈေတ တဵမ်တႃႈရူတ်ႉ လူင်ဝႆႉဢုိၵ်ႈဢုိၵ်ႈၼႃႇ။ တီႈႄတႉမၼ်း ဢမ်ႇၸၳႈၸူိင်ႉၼၼ်၊ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇတၢင်း ဢၼ်ေတမူိဝ်း ပၢင်လူင် မီးမွၵ်ႈ သၢဝ်းသၢမ်သိပ်း ၵူၺ်း။ ၵႃး ဢၼ်ေတႃႉသူင်ႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇတၢင်း ၼၼ်ႉပဵၼ် ၵႃးဝႅၼ်ႇဢွၼ်ႇ မဵဝ်းပူိၼ်ႈၶီႇၵၼ် သီႇေၵႃႉ ေၵႃႈတဵမ်၊ ၶဝ်ၼႆႉသမ်ႉ ေပႃးဢမ်ႇမီး ၵူၼ်းၶီႇမၼ်း ၼမ်ေသ ပႅတ်ႇေၵႃႉပႃႈၼူိဝ် ေၵႃႈဢမ်ႇပႆႇသွၼ်ႇဝႃႈမၼ်းတဵမ်။ မုၼ်ၸၢင်း ေၵႃႈတင်းဢၢမ်း တင်းၼႅင်ၸၳ ေသၶၢၼ်ေၶႃႈ ၵႂၢမ်းယူႇၼၳးၸၳ ေၵႃႈလဵဝ်ဝႃႈႉႉႉ ေဢႃ ၵႃးၸဝ်ႈသုၶမ်း ဢၼ်မီးယူႇတီႈဝတ်ႉၼၼ်ႉ ယၳႇလူိဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ၶီႇၵၼ် သီႇေၵႃႉ ၵူၺ်း ေပႃးဝႃႈတဵမ်ယဝ်ႉ ၵႃးၸူိဝ်းၼႆႉသမ်ႉ လဵၵ်ႉလူိဝ်မၼ်း သၢမ်ပုၼ်ႈ/ၼုိင်ႈပုၼ်ႈ သမ်ႉတၢင်ႇၵူၼ်းၼမ် လူိဝ်မၼ်း ၼုိင်ႈပုၼ်ႈ။ ပၳႉတူၺ်းၵႃး ဢၼ်ေတမူိဝ်း ပၢင်လူင် ထႅင်ႈဢမ်ႇေပႃး ႚိင် ေပႃးၼၢၼ်း၊ ႁႃးၸဝ်ႈြသႃႇ တူယႃးေၵႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇ ၶီႇရူတ်ႉလွႆလႅမ်။ သသၢင်းဝႃႈ လႆႈၶီႇရူတ်ႉ လွႆလႅမ်မူိဝ်း ၼႆေသတႃႉေၵႃႈ ဢမ်ႇေပႃး လူမ်ၸၳသင် ၵႃႈႚိဝ်လူင်လၢင်၊ ဢမ်ႇေပႃးၶၳႈဝူၼ်ႉ ၸွမ်းဝႃႈ ၼၳးၵႃးၼၼ်ႉ ၶဝ်တၢင်ႇ သင်လၢႆလၢႆၼႆႄလႈ ဝူၼ်ႉဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၵႃး ဢၼ်မီးမၢၵ်ႇ ၵိင်ႈၵႂႃႈၼူိဝ်လိၼ်လႆႈ ဝႆးဢိတ်းၼုိင်ႈႄလႈ ႁဝ်းဢွၼ် ၵၼ် မႃး ပုိင်ႈဢိင်မၼ်း မူိဝ်ႈဢွၵ်ႇတၢင်း၊ ၼၳးၸၳၼႆႉ ၶၳႈဝူၼ်ႉဝႃႈၼႆၵူၺ်း။


ၵႃးတၢင်ႇၵူၼ်း/ၶူဝ်း ဢၼ်မႃးႄဝႉယူႇတီႈ ၼူိဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း ၼၳးေၵႈ ပၢင်လူင်-တူၼ်ႈတီး

ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်လူင် 2

ယၢမ်းဝၼ်းၸမ်တဵင်ႈ

လႆႈမႃးႄဝႉ သုင်းသွမ်းဝၼ်းၵၼ် တီႈဝဵင်းမူိင်းပွၼ်၊ သင်ႇၶဝ်ႈၶူဝ်ႈ သုင်းၵၼ်။ မူိဝ်ႈပူိၼ်ႈမႃးဝၢင်းၵၢပ်ႈ ၶဝ်ႈၶူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵုိင်ႉၵၢင်ႉ တူၵ်းၸၳလူင်ၵႂႃႇ၊ ယွၼ်ႉဝႃႈ ဝၢၼ်ႇၶဝ်ႈၶူဝ်ႈ မၼ်းယၳႇ သူတ်ႇတုၵူႉလူင်ဝႆႉ၊ ေပႃးပဵၼ်မူိင်းထႆးႄတႉ ၵိၼ်လႆႈသၢမ်ေၵႃႉ။ ေပႃးၵူၼ်းထႆး မႃးႁၼ်ႄတႉ ၶဝ်ေတဝႃႈ ဢဝ်ၶဝ်ႈၶူဝ်ႈသၳႇ လႅင်ႇပၢၼ်း မႃးပၼ်ၵိၼ် ႚိဝ်ေၵႃႈဢမ်ႇႛႉ။ မူိဝ်ႈၶဝ်ၵႂႃႇၵိၼ် ၶဝ်ႈသွႆး တီႈ မူိင်းလၢဝ်းပုၼ်ႉေၵႃႈ ၶဝ်တင်း ၵူိဝ်ႉ ၵူၼ်းလၢဝ်း ဢဝ် ဢၢင်ႇၸလုင်ႇ သၳႇၶဝ်ႈသွႆး မႃးပၼ်ၶဝ် ဝႃႈၼႆ။ တီႈႄတႉမၼ်း ၵူၼ်းတႆး ၵူၼ်းလၢဝ်း ၼႆႉ ၸၳႉတူဝ်တူင်ႉၼုိင် ၵမ်ႈၼမ်ႄလႈ လူဝ်ႇထၢတ်ႈ တၢင်းၵိၼ် တႃႇငၢမ်ႇၵၼ်တင်း ဢဵၼ်ႁႅင်း ဢၼ်တူဝ်ေတလႆႈ တူင်ႉၼုိင် ၼမ်လူိဝ် ၵူၼ်းထႆး ၸူိဝ်းၸၳႉ ပၢႆးဝူၼ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ် ဢမ်ႇေပႃးလူဝ်ႈထၢတ်ႈ တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်လႆႈ ၶူပ်းၵဵဝ်ႉပဵၼ်ယၳႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ်ႄလႈ ဝၢၼ်ႇသၳႇတၢင်းၵိၼ် ေၵႃႈ ပူိင်ႈၵၼ်။ မုၼ်ၸၢင်း ေၵႃႈ ယွၼ်ႉဝႃႈ ယူႇမူိင်းထႆး မႃး ၼၢၼ်းယဝ်ႉ ႄလႈ တူၵ်းၸၳ ဝၢၼ်ႇၶဝ်ႈမၼ်း ထၢင်ႇပဵၼ် ဢၢင်ႇၸလုင်ႇ ထၢင်ႇၼင်ႇၼၼ် ၸင်ႇထၢမ် ၸဝ်ႈြသႃႇ တူယႃး ဢၼ်ႁႃးမႃး ၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉဝႃႈ

“ၸဝ်ႈြသႃႇ ဝၢၼ်ႇမၼ်းယၳႇၵျႃႉ ႁႃးေတၵိၼ် သဵင်ႈလႆႈယူႇ ၶႃႈႁႃႉၼႆႉ”

“ၵိၼ်ႁၳႈမၼ်းသဵင်ႈႄလႈ” ၸဝ်ႈြသႃႇ ယုမ်ႉေသ တွပ်ႇၼင်ႇၼႆ။

ၸဝ်ႈြသႃႈ ႄလႈ မုၼ်ၸၢင်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈ သင်ေၵႃႈဢမ်ႇႛႉ ႁႃးမုိတ်ႈၵၼ်လီၼႃႇ ေတလႆႈဝႃႈ ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈၸၳ မူိၼ်ၵၼ်ႚိဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈ တၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈ လွင်ႈယူႇသဝ်း ႁႃး မူိၼ်ၵၼ်ႄလႈ မႅၼ်ႈၵၼ်လီ ႚိဝ်ေၵႃႈဢမ်ႇႛႉ။ ေတႇဢဝ်တီႈ တူၼ်ႈတီးမႃး ႁၢၼ်ႉေတႃႇ ပွႆးေပႃးဝၢႆး ၼႆႉ ၵႂၢမ်းဢၼ်ႁႃး လၢတ်ႈေတႃႇ ၵၼ်မႃးၼၼ်ႉ ေပႃးမႃးတႅမ်ႈ ပဵၼ်တူဝ်လဵၵ်ႈ ၶပ်ႉၵၼ်လီလီၼႆ ဢမ်ႇပူၼ်ႉေသ သၢမ်ထႅဝ်။ မၢင်ၵမ်းဝူၼ်ႉေသ ၶၳႈၶူဝ်ယူႇၼၳးၸၳဝႃႈ ႉႉႉ

ႄဢးႉႉႉ ႁႃးပႃးၵၼ်မႃးပွႆး လႆႈၸူိင်ႉႚိဝ်ၼႆႉ(?) ။


ဝၢႆးေသ သုင်းသွမ်း ၵၼ်ယဝ်ႉယဝ်ႉေၵႃႈ သုိပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸွမ်းၵႃး ဢွပ်းဢွပ်းႄလႈ ဢုပ်ႉဢုပ်ႉၼၼ်ႉ ပူၼ်ႉႚၺ်ႈ ၶုိၼ်ႈလွႆလူင်မႃး ထုိင် ၼၳးႄၵႈ မူိင်းပွၼ်ႄလႈ လွႆလႅမ် ဢၼ်မီးလွႆသုင် တၢပ်ႈၸၼ်း လူင် တူိၼ်းၼၢင် ယၢဝ်းၸလူိတ်ႈ ၸလၢတ်း လႆႈႁၼ်မႅၼ်ႈ လွႆၸူိဝ်းၼၼ်ႉ ပၢင်လုၵ်ႈေၵႃႈ သုင်လႅမ် ၸလုတ်း ၸလၢတ်း ၵုိင်ႇတင်း ပူိၼ်ႈေပႃး ႁွင်ႉဝႃႈ လွႆလႅမ်ယူႇ။ လွႆၸူိဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်း ၵူတ်ႉလွၵ်းငွၵ်း လႅၵ်းငႅၵ်း ပၢင်တီႈ ၵူတ်ႉငွၵ်းၼႃႇဢႃးလႃး သမ်ႉေပႃး ၶၳႈၶွပ်ႈၶုိၼ်း တၢင်းၵဝ်ႇ၊ မၢင်တီႈေၵႃႈ ပဵၼ်တၢင်းလွႆ ႁုိၵ်းေႁႈ သမ်ႉေပႃးတၢၼ်ႇ ေမႃႈၶၢင် ဝၢင်ႈၽၢၵ်ႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵႃးဢၼ်လႅၼ်ႈ ၼူိဝ်မၼ်းၼၼ်ႉ ၵူိင်းၵူိဝ်ႉ ဝၢင်ႇဝူိဝ်ႈလူင်ၵႂႃႇ။ မႃးထုိင် သဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉ မူိဝ်ႈလၳေၵႃႈ ၸၳၼႆႉ ႁဵဝ်လိတ်းလိတ်း လူင်ဝႆႉ ေသႇေသႇ။ မူိဝ်ႈၼႆႉသမ်ႉ ပၢႆမီးပႃး မူၺ်းၼၢႆး ဢွႆဝႆႉ သမ်ႉေပႃး ၼႃၶုိပ်းတိုပ်း လူင်ဝႆႉ ဢမ်ႇေပႃး မုင်ႈႁၼ် ဢီႈသင်လႆႈၵႆ။ မူိဝ်ႈလႆႈႁၼ် ၸွမ်းတၢပ်ႈပၢၼ်းလွႆ မီးမွၵ်ႇၵုမ်ႈသုမ်ႇ သမ်ႉေပႃးၼႃ ၶုိပ်းတုိပ်းၸူိင်ႉၼၼ် ၼၳးၸၳ မုၼ်ၸၢင်းေၵႃႈ ဝုၼ်ႉဝႃႈ ယွၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် သၽႃႇဝ ဝၢၼ်ႈမူိင်းႁဝ်း တဵမ်လီႄလႈ ၸွမ်းပၢၼ်းတၢပ်ႈ ၸင်ႇလႆႈမီး မွၵ်ႇၵုမ်ႈမူၺ်ၼၢႆး ၸူိင်ႉၼႆ၊ မၼ်းငၢႆးၼင်ႇ လွႆသုထဵပ်ႈ ၵဵင်းမၳႇ ၼၼ်ႉဢၵႃႊ ဝူၼ်ႉဝႃႈၼႆ ၼၳးၸၳ။ တီႈႄတႉမၼ်းႄတႉ ဢမ်ႇၸၳႈ လူိင်ႈလဵဝ်ၵၼ် တင်းဢၼ် မုၼ်ၸၢင်းထၢင်ႇ ၼၼ်ႉေသဢိတ်း၊ မၼ်းပဵၼ်ယွၼ်ႉ ပူိဝ်ႈဝႃႈ မူိင်းႁဝ်း ၺႃးၸၢၵ်ႇ လူမ်းၼႃႇၵိသ်းႄလႈ ၽႃႈၾူၼ် ၸင်ႇပႃးဢဝ် လူမ်းၵတ်း တင်း မဵတ်ႉၼမ်ႉၼၢႆး မႃးပၼ်ႇမူင်းပၼ် ႄမႈမူိင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ တီႈလၳ ဢမ်ႇ တီႈလၳေၵႃႈ သမ်ႉေပႃး ၽူၵ်ႇပၢၼ်းပၢၼ်း လၢင်ႈငၢၼ်းငၢၼ်း လူင်ဝႆႉ။

ထုိင်ဝဵင်း လွႆလႅမ် ဝၢႆးဝၼ်း ပွၵ်ႈသၢမ်မူင်ၶုိင်ႈ ၵႂႃႇယင်ႉတီး ၵၴင်းထၢတ်ႈေတႃႇ၊ ၸဝ်ႈြသႃႇပၺႃၼၼ်တ (ၸဝ်ႈြသႃႇ ထၢတ်ႈေတႃႇ လွႆလႅမ်) ပဵၼ်ၸဝ်ႈၵွၼ်းၵၴင်း။ မူိဝ်ႈဢၼ် မုၼ်ၸၢင်း ၸဝ်ႈၶဝ် ၽႅဝ်ၵႂႃႇ တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ မီးယူႇၼၳးပွႆး။ တေပး မၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ပၳႉၵၴင်းၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈလၢတ်ႈႄၼ ႁဝ်းမုၼ်ၸၢင်း ၶဝ်ဝႃႈ ႉႉႉ


“မၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈမႃး တီႈၵၴင်း ၸဵမ်မူိဝ်ႈဝၼ်း ေတႇပဵၼ်ပႆွးယဝ်ႉ၊ ယွၼ်ႉဝႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်ႛဝ်ၼႃႈ ၽူႈၵမ်ၵၢၼ် ၾၢႆႇပၢင်ပွႆး ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ” ဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၸဝ်ႈ သုိပ်ႈလၢတ်ႈ ထႅင်ႈဝႃႈ

“ၸဝ်ႈၶဝ် မႃးထုိင်ယဝ်ႉၼႆ ၶႃႈေတ ပွင်ႇၶၢဝ်ႇတီႈြသႃႇၸဝ်ႈပၼ်” ဝႃႈၼၼ်ေသ သုပ်ႇၾူၼ်း ၶဝ်ႈၼၳးပွႆး ပွင်ႇၶၢဝ်ႇ ဝႃႈ မီးၸဝ်ႈြသႃႇ မူိင်းၵဵင်တုင် ပႃးၼုိင်ႈ ႄလႈ မုၼ်ၸၢင်းတႆး ၸွၼ်ႉၸွမ်သင်ႇၶႃႇ ၵဵင်းမၳႇပႃးၼုိင်ႈ ပႃးႛမ်ႈပွႆး။ ၸဝ်ႈြသႃႇ ထၢတ်ႈေတႃႇ ၸင်ႇလႆႈဢဝ်ၵႃး မၼ်းၸဝ်ႈမႃးႁပ်ႉ မုၼ်ၸၢင်းၶဝ် ထုိင်တီႈလွႆလႅမ်။


ႛဝ်ၶမ်ႈ ပွၵ်ႈႁႃႈမူင်းပႆၢပၢႆ


ၵႃးဝႅၼ်ႇ သီၶၢဝ်ဢွၼ်ႇ လမ်းၼုိင်ႈေၵႃႈ လဵၼ်ႈၼူိဝ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ် သူိဝ်ႇယၢင် ၵူဝ်ႈၵူိၵ်ႇဝႆႉ ၶီႈၵူမ်ႇလိၼ်လႅင် ၼႆႈပူိဝ်ႉယူိဝ်ႉ ပႃႉယႃႉ မီႈႁွႆး မၢၵ်ႇေလႃႉ၊ မၢၵ်ႇၵႃး၊ ႜႆးတိၼ်ၵူၼ်း၊ ႜႆးတိၼ် သတ်းတိၼ်ၵိပ်ႇ ႄလႈၵွင်ၶီႈ ၶဵဝ်ၶဵဝ်ၼႆႈၼႆႈ ဢၼ်သတ်းတိၼ်ၵိပ်ႇ ပဵၼ်ၽူႈဝၢင်းဝႆႉ ၸူိဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ သဵၼ်ႈတၢင်းၵႃး ၸူိင်ႉၼႆ ႄပႉသမ်ႉဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်သၽႃႇဝ သႅၼ်ႈတၢင်းလူင် ၼၳးမူိင်းတႆး ဢၼ်ဢမ်ႇေပႃး မုိတ်ႈတႃ ၵူၼ်းတၢင်ႇမူိင်းေသတႃႉ မၼ်းမီး လွင်ႈလီ ယူႇၼၳးတူဝ်မၼ်း ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ် သေၽႃးြတႃး ဢၼ်ၸၢင်ႈ ထႅင်ႈပၼ်ႁႅင်း သမႃႇထိ ႁႂ်ႈၵူၼ်း ၶပ်းရူတ်ႉၶဝ် မီးသတိ ဝီရိယ လႆႈလီၶုိၼ်ႈႄတႉႄတႉ။ သွင်ၶၢင်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်မႅၼ်ႈ ႛိၼ်းၵူၼ်းမူိင်း မီးယူႇသွင်သႅၼ်း။ သႅၼ်းၼုိင်ႈ - ပဵၼ်ႛိၼ်းဢၼ် ၵင်ႈၽႃဢုတ်ႇ ေသ မုင်းဝႆႉလဵၵ်းၽူိၵ်ႇ ထႅင်ႈသႅၼ်ႈၼုိင်ႈသမ်ႉ ၵင်ႈၽႃလၢႆးလုင်ႇ မုင်းတွင်တုိင်း / ၶႃးႄတႉ / ၵၢပ်ႈ (မႆႉပူၵ်ႇ ၸၵ်းပဵၼ် ၶႅပ်းၶႅပ်း ဢဝ်မႃးသၢၼ် ပဵၼ်ၶႃးမုင်းႛိၼ်း တၢင်းၵႂၢင်ႈ မွၵ်ႈသၢမ်ၽႃႇမုိဝ်း တၢင်းယၢဝ်း မွၵ်ႈဝႃး) ၵႃးဢၼ်လႅၼ်ႈ ၼူိဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ် လုၵ်ႉတီႈ ႛိၼ်းၵင်ႈၽႃဢုတ်ႇ မူင်းလဵၵ်းၽူိၵ်ႇ။ ေလႃႉ ႄလႈ သတ်းတိၼ်ၵိပ်ႇ ၸူိဝ်းပဵၼ်ၶူိင်ႈၸၳႉသႆွ တႃႇပၢႆးၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ၵူၼ်းမူိင်းႄတႉ လႆႈႁၼ် ၵမ်ႈၼမ် လုၵ်ႈမႃးတီႈႛုိၼ်း ဢၼ်ၵင်ႈ ၽႃလၢႆးလုင်ႇ မုင်းၶႃး။ တုိၵ်းယၳႇယၳႇ ၶၢဝ်ၶၢဝ်လူင် ဢၼ်မီးၸုိဝ်ႈဝႃႈ ပိၼ်ႇလူင်ႇ တဵၵ်ႉၵတူဝ်ႇ (ၸၼ်ႉၸွမ် ပၢင်လူင်) ၼၼ်ႉေၵႃႈ မၼ်းသွၼ်းလႅတ်ႇ သွၼ်းၾူၼ်မႃး လၢႆပီယဝ်ႉေၵႃႈ ဢမ်ႇႛႉမၼ်း ငဝ်ယူႇၸုၼ်းၸုၼ်း တီႈတၢင်းဢွၵ်ႇဝဵင်းမႃး ၼၼ်ႉေၼႈ။ ၶၢဝ်းတၢင်း ပၢင်လူင်ႄလႈ လွႆလႅမ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၵႆၵၼ်သင် မီးႛၵ်းလၵ်းၵူၺ်း ၼင်ႈၼၳး ရူတ်ႉ ၸဝ်ႈြသႃႇလူင်မႃး သွင်ၵုမ်ႇၵူၼ်ႈ ဢၼ်ဝၢင်းယူႇၼူိဝ် သူဝ်းၾႃး ဢူၼ်ႈဢူၼ်ႈၼၼ်ႉ သမ်ႉဢမ်ႇ ပႆႇတၼ်းဢုၼ်ႇ ေၵႃႈ ေပႃးထုိင် ပၢင်လူင်ယဝ်ႉ။

တၢင်းၶဝ်ႈဝဵင်းပၢင်လူင်

မူိဝ်ႈ မုၼ်ၸၢင်းၶဝ် ေၵႃႉလဵၵ်ႉ ၼၼ်ႉႄတႉ ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈ ဢူႈ မုၼ်ၸၢင်းၶဝ် ပဵၼ် ၸေရး ႄလႈ ေပႃးဝႃႈ ဢူႈ မႃးတွပ်ႈလိၵ်ႈ တီႈ ပၢင်လူင်ၼႆ ၵႆႉၵႆႉ ႄလႇႜင်ႉ မုၼ်ၸၢင်း ေၵႃႉပဵၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇ မၼ်း မႃးၸွမ်း တႃႇေသႇ။ မူိဝ်ႈၼၼ်ႉ တၢင်းၶဝ်ႈ ဝဵင်းပၢင်လူင်ၼႆႉ ေပႃးမုင်ႈၵႂႃႇ ပႃႈတူၵ်း တၢင်းလူင် ၼၼ်ႉၼႆ ေတလႆႈႁၼ် သူၼ်သူိဝ်းလူင် ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈ ဝႆႉေသ ဢၼ်လႆႈႁၼ် တၢမ်းၵၼ်တင်း ၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်သဝ် မၼ်ႈၵႅၼ်ႇ မူိင်းၽွမ်ႉႛမ်ႈ ဢၼ်ႁဝ်း ႜင်ႉၵၼ် ပွတ်းပွတ်းဝႃႈ လၵ်းတႅင်ႇ ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ (ဝၢၼ်ႈလၵ်းတႅင်ႇ ဢၼ်မီးယူႇ တီႈ ဢိူင်ႇပဵင်းလူင် ႄၸႈဝဵင်း ဝဵင်းႁႅင် ႄၸႈတွၼ်ႈ ၵဵင်းမႆႇ ၼၼ်ႉေၵႃႈ တၢင်ႇၵုိၵ်း ၸုိဝ်ႈ လၵ်းတႅင်ႇ ပၢင်လူင် ဝႃႈၼႆ)။ ဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈ ဢွၵ်ႇမူိင်း မႃး လၢႆသိပ်း လၢႆသၢဝ်းပီယဝ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼတ်တ လၵ်ၶၼႃႇြတႃး ြၽႃးၶူၼ်ႉၶႆႈ လႆႈလဝ်ႈႄၼ ႁဝ်းဝႆႉ လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ယၳႇလူင် သၢမ်ပူိင်၊ ၼၳးသၢမ်ပူိင်ၼၼ်ႉ တၢင်းၶဝ်ႈ ဝဵင်းပၢင်လူင် သုိဝ်ႈတီႈ ဢၼ် မုၼ်ၸၢင်းဝႃႈၼႆႉ လႆႈၸွမ်းြတႃး (လႅၵ်ႈလၢႆႈ) ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ တီႈဢၼ်ပဵၼ် သူၼ်သူိဝ်း ၼၼ်ႉေၵႃႈ မူိဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်ဝၢင်းၵွင်းမူး ႄလႈ ၼၳးဝၢင်းမၼ်း မီးၵွင်းမူး လူိင်ငူိၼ်းငူိၼ်း လူင်ဝႆႉ သူႇၼုိင်ႈ။ ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈ ၵူၼ်းသၢင်ႈ ၵွင်းမူးၼႆႉ ပဵၼ် လုၵ်ႈၶုိင်ႈ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈႄလႈ ၵူၼ်းပႃႇလိ ႁုိဝ်ေၵႃႈဢမ်ႇႁူႉ ၸုိင်လႆႈတၢင်ႇ ပၼ်ၸုိဝ်ႈ ၵွင်းမူးၼႆႉ ဝႆႉပဵၼ် ၵႂၢမ်းပႃႇလိ ေလႃးၵၢမ်းမၢၼ်ႈ ဝႆႉဝႃႈ “မႁႃရထႃတိ သႃမၵ်ၵီ ေၸႇတီေတႃႇ” ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ မၼ်း လဵပ်ႈေတမီး တီႈပွင်ႇ ၵႂၢမ်းတႆးဝႃႈ ၸူိင်းႁုိဝ်ၼႆ ၵူၼ်း ေၵႃႉဢၼ် ပဵၼ် လုၵ်ႈႄမႈတႆး ၸႅတ်ႈၸႅတ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇေလႃး ၸုိဝ်ႉပႃႇလိ ႄလႈ မၢၼ်ႈေသယွတ်ႇ ၸူိင်ႉၼင်ႇ မုၼ်ၸၢင်းတႆး ၼႆႉႄတႉ ဢမ်ႇႁူႉ တီႈပွင်ႇမၼ်း ေသဢိတ်း။ မူိဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ၵူၼ်း ၵႂႃႈၵႂႃႈ မႃးမႃး သုိဝ်ႈၼႆႈ ၶဝ်ဢမ်ႇ သူႈလႆႈၾၢင်ႉ ေသတူၺ်းဝႃႈ သုိဝ်ႈၼႆႈ မီးသင် ပဵၼ်သင်ဝႆႉ ၼႆေသတႃႉ မူိဝ်ႈလဵဝ်ႄတႉ ၽၳၽၳ ၽႆၢႈလတ်းမႃး သုိဝ်ႈၼႆႈ သမ်ႉေပႃးေလႇ ယူၵ်ႉမုိဝ်းဝႆႈ တင်းေတ ဢွၵ်ႇသဵင် ေမႃးဝႃႈ သႃထု ၼႆယူႇ။





တၢင်းၶဝ်ႈပွႆး

ပူၼ်ႉၵွင်းမူး တၢင်းၶဝ်ႈဝဵင်းၵႂႃႇ ဢမ်ႇေပႃးၵႆသင် ေၵႃႈ ထုိင်တၢင်းႄၽ လူင်သီႇသဵၼ်ႈ၊ ေပႃးၵႂႃႇသုိဝ်ႈသုိဝ်ႈ ေၵႃႈ ပဵၼ်တၢင်းၵႂႃႇလၢႆးၶႃႈ၊ ေပႃးcႅၵ်းသၢႆႉေၵႃႈ ပဵၼ်တၢင်းၶဝ်ႈ ၵၢတ်ႇလူင်၊ ပႃႈၶႂႃႈမုိဝ်း ဢၼ်မီး သုမ်ႉၽၵ်းတူ တႅမ်ႈ တူဝ်လဵၵ်းတႆး ယၳႇယၳႇဝႆႉဝႃႈ “ပၢင်ပွႆး ပရိယတ်ႉတိ သတ်ႉထမ်ႇမ ပႃႇလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸုိင်ႈတႆး” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉႄတႉ ပဵၼ်တၢင်းၶဝ်ႈပွႆး ပီၵွၼ်းၶမ်း။

ၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်လူင် 3

ၵႃးဝႅၼ်ႇဢွၼ်ႇ ၸူိင်ႉၼႆ မၼ်းလႅၼ်ႈဝႆးလႆႈ ၼုိင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း ပၢၵ်ႇသၢဝ်းလၵ်း (တူိၵ်ႈသုတ်း180) ၼႆေသတႃႉ ေပႃးေႁႃႈၶဝ်ႈ မႃးၼၳး ပွႆးၼႆႉၼႆ မၼ်းဝႆးလႆႈ ၼုိင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း ပွၵ်ႈၼုိင်ႈလၵ်းၵူၺ်း၊ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ မၼ်းထူင်းလႆႈ ထုိင်တီႈၼၼ်ႉႄတႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉ ၶူၼ်တၢင်းမုိၼ်ႈ ဢၼ်ၼုၵ်း ဢိူၵ်ႇဝႆႉ ၵူမ်ႇပူိဝ်ႉၼႆႈ ႄလႈ ၵူၼ်းဢိပ်ႉၵၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽုိတ်ႉၶဝ်ႈ ေၵႈၽုင် ၵူၼ်းၵုိၼ်းလူင် ၶဝ်ႈပွႆးၵႂႃႇ မုင်ႈႁၼ်ၸိၵ်း ၵွင်းမူး တၢင်းၼႃႈ ၵၴင်းမူၺ်ႇေတႃႇ တၢင်းၶၢင်ႈ ၵွင်းမူး ၼၼ်ႉသမ်ႉ မီးတီႈၵဵပ်း သဵၼ်ႈမၢႆ (ၸုိဝ်ႈ/တီႈယူႇ) သင်ႇၶႃႇ၊ ၵႃးဝႅၼ်ႇ ဢၼ်တၢင်ႇ ႁဝ်းမႃး ၼၼ်ႉေၵႃး ေပႃးထုိင်တီႈၼႆႈ မၼ်းၵုိတ်းၼိမ် ၸုိင်ႈၸုိင်ႈ ဢမ်ႇပၼ်မၢၵ်ႇမၼ်း တူင်ႉေသလုၵ်ႈ ၽူႈၶပ်းရူတ်ႉ ေၵႃႉၼၼ်ႉေၵႃႈ ဝႃႈ

“လူင်းပၼ် သဵၼ်ႈမၢႆ တီႈၼႆႈ ၵမ်းၼုိင်ႈၶႃႈ ၸဝ်ႈြသႃႇ” ဝႃႈၼႆ။

ၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼၳးသုမ်ႉ ပၼ်သဵၼ်ႈမၢႆ ယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၶဝ်ေၵႃႈ ၵၢပ်ႈပၼ် ထူင်ပႃး ၼုိင်ႈလုၵ်ႈႄလႈ ပပ်ႉမၢႆတွင်း ဢၼ်ပဵၼ် တၢင်းလီ ြသႃႇ ႄလႈ တၵႃႇ တူင်ႇဝဵင်း မူႇေၸႊ ၼုိင်ႈပႃး ၼုိင်ႈမဵဝ်း ၼုိင်ႈဢၼ်။ ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈ တီႈၼႆႈ ဢမ်ႇပၼ် ႁဝ်းလႆႈ ေၶႃႈမုၼ်း၊ ပပ်ႉ ၵူႈမုိဝ်း တၢင်းႁူႉ ဢၼ်ၵဵၼ်ႇ လူၺ်ႈပွႆး၊ ဝၳပိဝ် မၢႆၶပ်ႉ ပၢင်ပွႆး ၸၵႂႃႇ ႄလႈ၊ မုၼ်ၸၢင်း ၸင်ႇလႆႈ ၶွၵ်းၶႅၵ်း ထၢမ်ထိမ် တူၺ်းေၶႃႈမုၼ်း ဢၼ် ၶုၵ်းၸၳလႆႈၼၼ်ႉ တီႈၽူႈမီႈ ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸူိဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၶဝ်ႈေၵႃႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ၼႃႈၵၢၼ် တႃငၢၼ်း ၶဝ်မင်ႉႄလႈ တင်းႁိပ်ႈ တင်းလၢတ်ႈ။ ဢၼ်လႆႈ ႁူႉေၶႃႈမုၼ်း မၢင်ၸူိဝ်း ဢၼ်တီႈၼႆႈ ပၼ်ႁဝ်းလႆႈၼၼ်ႉ မီးၼင်ႇၼႆႉႉ

- သင်ႇၶႃႈ ၸူိဝ်းမႃး ၶဝ်ႈပွႆး မီး ႓႓႐႘ (သၢမ်ႁဵင် သၢမ်ပၢၵ်ႇ ပၢႆပႅတ်ႇ)
- သင်ႇၶႃႈ ၸူိဝ်းၶဝ်ႈ ၶူၼ်ႉၶႆႈ တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ေတႇဢဝ် ၸၼ်ႉမူႇလ ထုိင် ထမ်မၸရိယ မီး ႑႓႗႙ (ၼုိင်ႈႁဵင် သၢမ်ပၢၵ်ႇ ၸဵတ်းသိပ်း ၵဝ်ႈ)
- ၽၢႆႇတၵႃႇ ၸူိဝ်းမႃး ၶဝ်ႈပွႆးႄတႉ မီးဢၢၼ်ႇ ႁူဝ်မုိၼ်ႇ (ယွၼ်ႉ ၶဝ်မႃးၵၼ် တင်းမူိင်းတႆး ပတ်းပုိၼ်ႉ)သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ၸူိဝ်းမႃးတွပ်ႇလိၵ်ႈ

တွၼ်ႈတႃႈ မၢႆၶပ်း ၵၢၼ်တူိင်ႉၼုိင် ပၢင်ပွႆးၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇ ပၼ်ႁဝ်းလႆႈ ပဵၼ်ၽုိၼ် တူဝ်လိၵ်ႈ တူဝ်လၢႆး ဝႆႉႄလႈ ငၢႆးၼင်ႇႁဝ်း ေတဢမ်ႇ လႆႈမီးသုၼ်ႇ တူင်ႉၼုိင်ၸွမ်း ဝႆႉေၵႃႈ မီးမီး ယွၼ်ႉၼၼ် ဢမ်ႇေပႃး ၶၳႈထၢမ်ယွႆႈ။ လႆႈႁိပ်ႈ ၵႂႃႇၸွမ်းလင် ၸဝ်ႈပႃးဢၼ် ေတၵႂႃႇႄၼ တီႈၼွၼ်းႁဝ်း ၼၼ်ႉေသ ပၳႉတူၺ်း ႁၢၼ်ႉေတႃႇ ၶၢဝ်းယၢဝ်း မၢႆၶပ်းမၼ်း ေတမႃးထုိင် ႁင်းၵူၺ်း။ ၶဝ်ၸတ်း ႁႂ်ႈႁဝ်း လႆႈၵႂႃႇယူႇ ဝတ်ႉမူၺ်ႇေတႃႇ တီႈ ၵၴင်းလင် ဢၼ်မီး ၸုိဝ်ႈဝႃႈ ထမ်ႇမသုၶ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၸဝ်ႈတႃႇၼ ၽူႈသၢင်ႈၵၴင်း လင်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၽၳ ႄလႈ မၼ်းလႆႈ တၢင်ႇၸုိဝ်ႈ ၵၴင်းလင်ၼႆႉ ဝႆႉဝႃႈႚိဝ် ၼႆၼၼ်ႉ ဢမ်ႇေပႃး လႅပ်ႈမီး ၽူႈလၳ ဝႆႉ ၼမ်ႉၼၵ်း ႚိဝ်ေၵႃႈ ဢမ်ႇႛႉ။ ပဵၼ်ၸဝ်ႈလၳ ပႃးလၳ ယူႇသဝ်း ထင်ဝႆႉ ၼၳးမၼ်းေၵႃႈ ၵၴင်းလင်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇႁွင်ႉၵုိၵ်း ၸုိဝ်ႈၸဝ်ႈ ပႃးၼၼ်ႉ ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်ႄလႈ ၵၴင်းလင်ၼႆႉ ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၵၴင်းၸဝ်ႈ ၼၼ်တိယ။ မုၼ်ၸၢင်း ၶဝ်ေၵႃႈ ပဵၼ်ၶႅၵ်ႇ ယူႇယူႇတီႈ ၼၼ်ႈေသ ၶဝ်ႈပွႆးမႃး ၼၢၼ်းထုိင် သၢမ်ဝၼ်း သၢမ်ၶုိၼ်း။

ၶုိၼ်းထိၼုိင်ႈ ႉႉႉ

မီးပၢင်ြတႃး သွင်ပၢင် ႄလႈ ပၢင်မူၼ်ႈသူိင်း သၢမ်ပၢင် ။ ၼၳးၵႃႈ ပၢင်ြတႃး သွင်ပၢင်ၼၼ်ႉ ၼုိင်ႈ ၸတ်းတီႈ ၵၴင်းလူင် မူၺ်ႇေတႃႇ သွင် ၸတ်းတီး ၵၴင်းမၳႇ ႁူင်းထမ်းလူင် သုဝၼ်ႇၼ ၽူမိ (ၼၳးၵၴင်း ပိတၵတ်)။ မီးၽူႈမႃး တုင်းထွမ်ႇ သတ်ႉတဵမ် သမ်ႉေပႃးၸမ် ေတဢမ်ႇ မီးတီးၼင်ႈ မူိၼ်ၵၼ် တင်သွင်ပၢင်။ ၼၳးၵႃႈ ပၢင်ြတႃး တီႈၵၴင်း မူၺ်ႇေတႃႇၼၼ်ႉ မုၼ်ၸၢင်း တၢင်ႇၸုိဝ်ႈ မၼ်းဝႆႉဝႃႈ “ြတႃးလၢႆမီႇ” ယွၼ်ႉဝႃႈ ၼၳးၶုိၼ်းလဵဝ်ၵူၺ်း မီးၽူႈ ေႁႃးြတႃး ပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ်ေႁႃး ပဵၼလၢႆလၢႆပႃး ႁၢႆႉေတႃႇ ၶုိၼ်းေပႃးလုိၵ်း။ ၽူႈမႃး ေႁႃးြတႃး ၸမ်ႉ မီးတင်း ၸဝ်ႈြသႃႇ ဢွၼ်ႇ/လူင် ဢၼ် ၸုိဝ်ႈလိုဝ်း ၸဵမ်မူိင်းမၢၼ်ႈ မူိင်းတႆး - မူိၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈသုၶမ်း၊ ၸဝ်ႈမူိင်းၵုတ်ႈ၊ ၸဝ်ႈၺႃႇၼ၊ ၸဝ်ႈသီႇႁ၊ ၸဝ်ႈမေႁႃႇ၊ ၸဝ်ႈၼၼ်ႇတိယ ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၸူိဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈေႁႃးြတႃး ၽၢႆႇမၢၼ်ႈၸမ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈြသႃႇ ၼႃႇၵလၢႆႇၵူႇ ႄလႈ ၸဝ်ႈဢၼ်ဢမ်ႇ မႃးၶုိၼ်ႈေႁႃး လႆႈၼၼ်ႉေၵႃႈ ပဵၼ် ၸဝ်ႈြသႃႇ ၺႃႇၼိသ်သရ ႄလႈ မႁၼ ၶဝ်လၢႆလၢႆ ၸဝ်ႈ (ၸုမ်း မႁၼ ၶဝ်ႈၸဝ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်မႃး ၼၳးဝၼ်းယၢတ်ႇၼမ်ႉ)။

ၼၳးၵႃႈ ပၢင်မူၼ်ႈသူိဝ်း သၢမ်ပၢင် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉႄတႉ ၸတ်းတီႈ ၵႂၢင်းမၢၵ်ႇၼင် ၸဵင်ႇတၢင်း ၵၴင်းမူၺ်ႇေတႃႇ။ ၸၢတ်ႈတႆး သွင်ပၢင် ႄလႈ ၶဵင်ႇႁွင်ႉၵႂၢမ်း မၢၼ်မၳႇ ၼုိင်ႈပၢင်။ တီႈၶဵင်ႇ ႁွင်ႉၵႂၢမ်းတႆး ပၢၼ်မၳႇၼၼ်ႉ ယၢမ်းၶမ်ႈမႃး မီးမၢႆၶပ်း ယုၵ်ႉယွင်ႈ ၵုင်ႇမုၼ် ေမႃႈတႅမ်ႈၵၢႂမ်း ႄလႈ ေမႃႁွင်ႉၵႂၢမ်း ဢၼ် ငဝ်ႈငုၼ်း မုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇ ၸုိင်ႈတႆး လႆႈလူိၵ်ႈ ၽိတ်ႈမွၵ်ႇမႃးဝႆႉ တင်းမူတ်း ေတမီးယူႇ မွၵ်ႈ 7 – 8 ေၵႃႉ။ ယူႇပႃႈ လင်ၽုင်ၵူၼ်း ဢၼ်ဢဵပ်ႉတိပ်ႉ ဝႆႉပႃႈတၳႈ မဵတ်ႉၾူၼ် လဵၵ်ႉလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇ ဢၼ်ဢွႆ လူင်းမႃး သၳႇၼၳး ပွႆးၼၼ် မူိၼ်ေတလႅပ်ႈ ယမ်းၽဵင်ႇၵၼ် ၵူႈေၵႃႉ၊ ေတႃႈၼင်ႇ ၽူႈဢၼ် ေတမႃးႁပ်ႉ မၳယွင်ႈၵုင်ႇ ၸူိင်ႉၼင်ႇ လုင်းၼၼ်တထီး၊ ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း၊ ၸၢႆးလၢဝ်သၳ၊ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း၊ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း၊ ၼၢင်းၼၢင်း (ၵဵင်တုင်) ၶဝ်ၸူိဝ်း ၼၼ်ႉေၵႃႈ ၶဝ်ႈလႆႈယူႇ ၼုိဝ်ၶဵင်ႇ ေသတႃႉ သမ်ႉတုိၵ်ႇလႆႈ ယူႇတၳႈၸွင်ႈ ယူႇ။ ဝၢႆးေသ ႁပ်ႉယွင်ႈၵုင်ႇ ယဝ်ႉ ေမႃ တႅမ်ႈ/ႁွင်ႉ ၵႂၢမ်းၶဝ် ၸူိဝ်းၼၼ်ႉေၵႃႈ လၢတ်ႈၵႂၢမ်း၊ ဝၢႆးေသလၢတ်ႈ ယဝ်ႉေၵႃႈ ႁွင်ႉၵႂၢမ်းၵၼ်။
ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း တုိၵ်ႉႁွင်ႉၵႂၢမ်း
ၼၢင်းၼၢင်း (ၵဵင်တုင်)
ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း